Alles over de pedalen van het orgel

Een orgel heeft niet alleen toetsen die met de handen worden bespeeld, maar vaak ook een pedaal. Dit klavier voor de voeten bestaat uit lange houten pedalen en wordt gebruikt voor de baspartij in de muziek. Vooral bij kerkorgels en grotere digitale orgels is het pedaal een vast onderdeel. In deze blog leggen we uit hoe de pedalen werken, welke soorten pedaalklavieren er zijn en welke techniek nodig is om ze goed te bespelen.

Hoeveel pedalen heeft een orgel?

Het aantal pedalen varieert afhankelijk van het type orgel. Een modern pijporgel of een geavanceerd elektronisch orgel beschikt doorgaans over een volledig pedaalklavier met 30 of 32 toetsen, vergelijkbaar met een extra klavier dat met de voeten wordt bespeeld. Bij huiskamerorgels en oudere modellen zijn er ook varianten met 13 of 27 pedaaltoetsen.

Een 13-tonig pedaal, ook wel half pedaal genoemd, wordt vooral gebruikt voor begeleiding. Voor wat grotere orgelstukken is een volledig pedaal vereist. Voor elektronische orgels is een 30-tonig pedaal de standaard. Een 27-tonig pedaal biedt een wat compacter orgel. Voor Frans-romantische en modernere muziek is soms een 32-tonig pedaal nodig.

Wat is de juiste pedaaltechniek?

Het bespelen van het pedaal vereist een specifieke techniek. Een goede pedaaltechniek begint bij een correcte lichaamshouding en balans. De organist moet rechtop zitten, met ontspannen schouders en een stabiele positie op de orgelbank.

Een aantal basisprincipes van pedaalspel:

• Voetplaatsing: Het pedaal wordt voornamelijk gespeeld met de tenen. Het is hierbij belangrijk dat de grote teen op de toets drukt en dat de knie boven de desbetreffende toets hangt.
• Legato-spel: Veel orgelmuziek vereist een vloeiende speelstijl, waarbij de overgangen tussen pedaalnoten soepel verlopen. Dit wordt bereikt door een subtiele beweging van de enkels en het gebruik van zowel de hak als de tenen.
• Draaien: Om goed in balans te zijn en om met het juiste gewicht de toets in te drukken is het belangrijk dat de organist goed draait. Het is belangrijk om met de knie boven de te spelen toets te hangen zonder dat dit onnodige spanning oplevert.
• Zelfstandigheid van voeten en handen: Het gelijktijdig bespelen van de klavieren en het pedaal vereist coördinatie. Organisten trainen dit door middel van technische oefeningen.
  Voor beginners is het raadzaam om pedaaltechniek apart te oefenen voordat complexe werken worden ingestudeerd.

De verschillende soorten pedalen

Er zijn verschillende typen pedalen en pedaalklavieren, afhankelijk van het type orgel:

• Concaaf pedaal: De meest voorkomende vorm bij kerkorgels en grotere digitale orgels. De pedalen staan in een lichte boog, waardoor ze ergonomisch gemakkelijker te bespelen zijn.
• Recht pedaal: Hier staan alle pedalen in een rechte lijn. Dit komt vaak voor bij oudere of eenvoudigere orgels.
• Radiaal concaaf pedaal: Dit type combineert een gebogen en waaiervormige indeling, wat de speelbaarheid verder verbetert. Dit systeem wordt vooral bij concertorgels gebruikt.

Kom langs bij Orgelcentrum Andante

Bent u op zoek naar een orgel met een goed bespeelbaar pedaal? Bij Orgelcentrum Andante vindt u een ruim assortiment digitale orgels van topmerken. Onze specialisten helpen u graag bij het vinden van een orgel dat bij uw speelstijl past. Wilt u verschillende soorten pedalen uitproberen? U bent van harte welkom in onze showroom!